Daprè biwo nasyonzini nan peyi Dayiti, gen plis pase 1 663 polisye ki abandone enstitisyon Pnh la, nan lane 2023.
Aprè lansman pwogram Biden nan ki te demare nan mwa janvye 2023 a, pou rive nan mitan menm ane a, genyen anviwon 800 polisye ki benefisye pwogram imanitè sila selon nasyonzini. Sa ki gen gwo enpak sou kantite polisye ki genyen nan enstitisyon an. Nan lane 2022 te genyen 15 474 polisye, pou lane 2023 a, li desann a 13 191 ajan. Ak yon diferans 2283 polisye ki pa nan pòs yo, pandan yon lane sèlman.
Jiskaprezan pa gen yon chif ki bay sou kantite polisye ki kite peyi a pou lane 2024 la. Nan lide pou chache konnen kisa polisye yo fè ak materyèl ki te nan men yo pandan pasaj nan enstitisyon an, ki benefisye pwogram imanitè pawol la, nou pran yon echantiyon 10 ajan pou n entèvyouve.
Nan vil Orlando nan Eta Florid, andedan lokal Orange Technical Community, nou rive pale ak yon ansyen ajan detache ki te fè pati sekirite yon ansyen depite, li fè konnen lè l t ap kite peyi Dayiti, li te jis remèt materyèl li yo ( zam, minòt, elt.) ak yon frè l ki polisye, pou te remèt pou li. Pa kont, jiskaprezan li pa konn si frè a te remèt yo.
Pou ale pi lwen, li estime kantite polisye ki abandone yo anpil. Non sèlman genyen ki pran wout pou pase Nicaragua pou rantre Etazini, oswa ki jwenn opòtinite kite peyi a san tranzit nan kad pwogram biden nan. Konsa genyen ki abandone paske komisarya kote yo travay la boule oswa sou kontwòl bandi.
Sèt (7) lòt polisye nou kontakte yo nan apèl telefonik, fè nou konnen yo vann zam pa yo a. Genyen ladan yo, ki vann li paske yo te nan difikilte pou achte tikè. Malerezman, yo pa t vle pataje enfòmasyon sou nouvo pwopriyetè zam sa yo. Pou sa ki gen awè ak posibilite ki genyen pou yo ta gen lòt zam, apa sa enstitisyon an te ba yo. Gen 2 ki pa t reponn e lòt senk (5) yo, deklare bay La Republique, yo fè menm bagay la, vann zam sa yo ak lot moun. Pou ajoute, yo fè konnen zam ki legal yo patap janm ka remèt yo ak enstitisyon an.
De (2) lòt polisye yo menm, ki te abandone, ki nan Eta Florid, fè konnen yo te kite zam legal yo te genyen lakay yo, nan lide pou fanmi yo pwoteje tèt yo.
Enstitisyon Lapolis la ap fè fas ak gwo difikilte, non sèlman kantite ajan y ap bese chak jou piplis, sa ki lakoz, nan dat ki te lendi 11 mas 2024 la, 33è pwomosyon an, ki gen 786 nouvo ajan gradye, yo sèlman pran 4 mwa fòmasyon. Enstitisyon an pèdi plizyè komisarya, Daprè yon rapò Rezo Nasyonal k ap Defann dwa moun an Ayiti (RNDDH), sòti mwa janvye pou rive avril 2024, genyen 13 polisye ki mouri. San konte chif ki pa genyen sou kantite ki abandone pou lane 2024 la.
Pou mwa mas 2024 la, Enstitisyon Lapolis la pèdi plizyè ekipman (zam, jile, elt. ) nan divès konntenè nan Apn, sou bisantnè, nan Pòtoprens. Selon divès sous, se sòlda Fòs Lame Dayiti yo, ki mennen yon operasyon pou repran kontwol pò a ki jikaprezan, pran li sou responsabilite yo.
Se menm kagezon zam sila yo Jhonson André alyas Izo, youn nan chef gang nan Pòtoprens te itilize pou fè demonstrasyon fòs li, nan yon videyo ki t ap sikile sou rezo yo pandan mwa mas la.
Polisye yo pa sispann rapòte move tretman y ap jwenn andedan enstitisyon an, genyen nan yo ki rete jis paske y ap resevwa chèk la, ki pa menm sifi pou reponn ak bezwen yo.
Tandiske, Gouvènman Ariel Henry a, ki prale a, fè apèl ak yon fòs miltinasyonal, kote yo pral depanse yon santèn milyon dola, pandan Sendika Lapolis la (SYNAPOHA) pa sispann mande sibvansyon pou tout polisye.
Chak jou k ap pase malè a plis pandye sou ajan fòs lòd yo, ki andedan enstitisyon lapolis la. Yon ajan Cimo ki vle rete nan anonima, konfye nou, souvan lè yo nan operasyon, se gwoup whatsapp yo itilize pou fè mesaj pase, paske radyo kominikasyon lapolis la pirate. Selon kèk ankèt, nou aprann chèf gang yo genyen pwofesyonèl ayisyen ak yo, e konsa tou gen etranje ki ba yo sipò teknik sitou Chèf gang yo enplike nan trafik ògàn ak dwòg. Pifò pò ki nan rejyon metwopolitèn pòtoprens yo, preske sou kontwòl yo, se sa k fè atak sou bato yo vin pi plis chak jou. Sa ki lakoz gwoup gang yo ap pran plis teritwa.
Batay kont gang yo vin pi konplike chak jou. Sitou yo genyen batay kominikasyonèl yo gras ak rezo sosyal yo. Anplis, y ap itilize aparèy sofistike, menm Lapolis la pa genyen. Pa kont, divès ajan rete kwè si yo jwenn materyèl epi yon bon jan kowalisyon ak Fad’h la, yo kapab rive demantle gang yo nan peyi Dayiti.
Poukisa tout pwopozisyon ki fèt yo, nan lide pou rezoud pwoblèm ensekirite a nan peyi, leta a pa janm pran yo ankonsiderasyon?
Jounalis, Glezil Steevenson.
Add comment
Comments